Economen, ecologen, psychologen en anderen hebben sinds de jaren zestig
geprobeerd de tekortkomingen van het bbp goed te maken, en om beter passende
instrumenten te vinden die de vooruitgang meten. Ze hebben veel alternatieven
bedacht. Zo zijn er de Environmental Sustainability Index (ESI; ecologische
duurzaamheidsindex, vert.), de Environmental Performance Index (EPI;
ecologische prestatie-index, vert.) en de Genuine Progress Indicator (GPI;
zuivere vooruitgangsindicator, vert.). Dan zijn er de index of Economic
Wellbeing (IEW; index van economisch welzijn, vert.), de Measure of Economic
Welfare (MEW; meetinstrument voor economische welvaart, vert.) en de
Sustainable Measure of Economic Welfare (SMEW; duurzaam meetinstrument
van economische welvaart; vert.). Er is zelfs een Index of Sustainable Economic
Welfare (ISEW; index van duurzame economische welvaart, vert.).
Elk van die instrumenten heeft zo zijn voordelen. Ze hebben het debat
allemaal aangewakkerd. Maar iets aan al deze instrumenten klinkt een beetje als
de People’s Front of Judea (PFJ), de Popular Front (PF), de Judean People’s
Front (JPF) en de Judean Popular People’s Front (JPPF).
En al die tijd marcheerde het bbp voort, samen met het materialistische
systeem dat het meet en bevordert. Tot op dit moment.
De dans van de vooruitgang^9
Een Fransman met een prachtige naam, en tijdgenoot van Voltaire, Bernard Le
Bovier de Fontenelle, wees voor het eerst op een uiterst belangrijk aspect van
vooruitgang. De Fontenelle merkte op dat elk tijdperk als voordeel heeft dat het
niet opnieuw uit hoeft te vinden wat eerder al is ontdekt. Dus als je vooruitgang
ziet als een reis op een berg, met als ideaal de perfectie aan de top, dan hoeft elke
volgende generatie niet steeds onderaan te beginnen: ze kunnen beginnen op het
niveau dat de voorouders al hebben bereikt.
Maar ik heb twee redenen om er toch over te beginnen. Ten eerste is
vooruitgang – de gedachte dat dingen beter kunnen worden, beter zouden
moeten worden en beter zúllen worden – een van onze diepst gekoesterde
overtuigingen. Dat is waarom wij ’s ochtends uit bed komen. Het doet ons
vlammen op het werk en in ons persoonlijke leven. Het inspireert ons om betere
producten te maken en betere bedrijfsmodellen, om een lekkerder taart te bakken
en een betere pad thai te maken, om beter te zijn in pilates of Grand Theft Auto
en om een betere wereld te scheppen voor onze kinderen. Als vooruitgang een
merk zou zijn en iemand er een slogan voor bedacht, dan zou het zoiets zijn: wij