van begin jaren zeventig – zijn lange, dunne haren en witte gewaden gaan
gepaard met een donkere, Freddie Mercury-achtige snor en witte plateauzolen –
verzamelt uitwerpselen van de naakte Jezusfiguur en stopt die in een glazen pot.
Dat kookt hij dan, terwijl er een witte pelikaan rondloopt en een blote,
getatoeëerde vrouw contrabas speelt. Nadat de uitwerpselen zijn gekookt en
gestoomd en overgaan in een hoop glimmend, geel metaal, kondigt de cultleider
aan: ‘Je bent shit. Je kunt jezelf in goud veranderen.’
Kort na die scène leunde de Commandant Speciale Operaties naar me toe om
me iets te vertellen. ‘Ik heb deze film al heel vaak gezien,’ zegt hij. ‘Ik vind het
fijn de liefde te bedrijven als ik ernaar kijk.’
Tegenwoordig is iedereen autobiograaf^1Zijn deze twee verhalen nachtmerries voor je? Beginscènes van surrealistische
David Lynch-films, misschien? Eigenlijk zijn ze dat geen van beide. Het zijn
echte scènes uit de fantasiewereld van de belevingseconomie. Het zijn
voorbeelden van ‘experiëntiële marketing’.
De eerste happening, waar ik de zigeunerin met de wesp ontmoette, werd
bedacht voor het luxemerk Louis Vuitton, door een theatergezelschap genaamd
Punchdrunk. Tijdens een voorstelling van Punchdrunk zit je niet op stoelen en
kijk je niet naar acteurs op een podium, maar wandelen er leden van het publiek
door gangen, ga je naar boven, naar beneden, word je willekeurige kamers
ingetrokken en weet je nooit echt zeker wat er gebeurt of waar je naartoe moet.
Het heeft veel weg van improvisatietheater, ietwat surrealistische
minitoneelstukjes. Acteurs fluisteren en schreeuwen, komen naar binnen en
denderen door, discussiëren en vechten, zoenen en hebben lief – elkaar, en soms
jou ook. Er is een overkoepelend verhaal, maar het is minder lineair dan een
formeel, regulier toneelstuk. Een deel van de magie van een voorstelling van
Punchdrunk bestaat eruit dat iedereen uit het publiek naar verschillende plaatsen
gaat, andere dingen ziet en het anders beleeft. Iedereen heeft aan het eind van de
avond een ander verhaal te vertellen.
Sinds hun eerste evenement in 2000 heeft Punchdrunk onderscheidingen
gewonnen en lof toegezwaaid gekregen vanaf beide zijden van de Atlantische
Oceaan, voor producties als Faust, The Masque of the Red Death en Sleep No
More. De groep heeft ook af en toe belevingsvoorstellingen georganiseerd voor
merken. Het heeft een PlayStation-game gelanceerd, een bekend biermerk en –
op de avond dat ik de zigeunerin ontmoette – een nieuwe winkel. Die avond