Finansal Ekonomi

152 Finansal Ekonomi

Döviz swaplarının genel kullanım amaçları, döviz kuru denetimlerine ilişkin

düzenlemelerden uzaklaşmak, yabancı paralarla borçlanmanın maliyetini düşür-

mek veya uzun vadeyle yabancı para üzerinden borçlanma olanaklarını arttırmak,

döviz riskine karşı korunmak şeklinde ifade edilebilir. Döviz swapları genel olarak

orta vadeli işlemlerdir ve vade 3-10 yıl arasında bir süreyi kapsayabilmektedir.

Şimdi döviz swapının işleyişine ilişkin bir örnek verelim. Bir Amerikan şirke-

tinin 20 milyon £, bir İngiliz şirketinin ise 30 milyon $ krediye ihtiyacı olduğunu

düşünelim. Bu iki şirket ihtiyaç duydukları krediyi direkt olarak bankalarından

borçlanabilirler ya da eğer kendileri için avantajlı bir durum yaratıyorsa swap söz-

leşmesi yaparak istedikleri fonları elde edebilirler.

Buna göre, Amerikan ve İngiliz şirketlerine bankaları tarafından önerilen do-

lar ve sterlin üzerinden sabit faiz oranları aşağıdaki gibi olsun;

Dolar Faizi Sterlin Faizi

Amerikan Şirketi %8 %11.6

İngiliz Şirketi %10 %12

Tabloda görüldüğü gibi, Amerikan şirketi her iki para birimi cinsinden İngiliz

şirketine oranla daha düşük bir faiz oranından borçlanabilmektedir. Ancak yine

dikkat ederseniz, her iki şirkete önerilen faiz oranları arasındaki fark, iki para bi-

rimi cinsinden aynı değildir. Örneğin, İngiliz şirketi dolar üzerinden borçlanırsa

Amerikan şirketine göre %2 daha fazla faiz ödeyecekken, sterlin üzerinden borç-

landığında bu fark sadece %0,4 olmaktadır.

Buna göre Amerikan şirketi dolar piyasasında, İngiliz şirketi de sterlin piya-

sasında karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Bu şirketler karşılaştırmalı üstünlüğe

sahip oldukları para birimi cinsinden borçlanıp döviz swapı yoluna gidebilirler.

Bu durumda Amerikan şirketi dolar üzerinden, İngiliz şirketide sterlin üzerinden

borçlanıp, bir banka aracılığıyla swap sözleşmesi yaparlar. Yaptıkları swap sözleş-

mesi nedeniyle Amerikan şirketinin borcu sterlin borca, İngiliz şirketinin borcu

da dolar borcuna dönüşür.

Yukarıda bahsettiğimiz gibi dolar faiz oranları arasındaki fark %2 (%10-%8),

sterlin faiz oranları arasındaki fark ise %0,4 (%12 - %11,6)’tür. Buna göre swap

sözleşmesinin yapılmasıyla elde edilmesi beklenen faiz maliyeti avantajı bütün ta-

raflar için toplam yıllık %1.6 (%2 - %0.4) olarak belirlenebilir. Buna göre, her iki

şirketin swap işlemine girmesi sonucunda, Amerikan şirketi kendi bankasından

aldığı dolar borcunu %11 faizle sterlin borcuna, İngiliz şirketi de sterlin borcunu

%9,4 faizle dolar borcuna dönüştürme olanağı bulmuştur. Swap sözleşmesi her

iki şirkete yıllık %0,6 oranında faiz tasarrufu sağlamıştır. Çünkü Amerikan şirketi

doğrudan sterlin üzerinden borçlansaydı %11,6 faiz ödeyecek, İngiliz şirketi ise

doğrudan dolar üzerinden borçlansaydı %10 oranında faiz ödeyecekti. Yapılan

sözleşmeye göre aracı bankanın durumu ise şöyledir: Aracı banka dolar faiz öde-

melerinden yıllık %1,4 faiz geliri elde ederken, sterlin faiz ödemelerinden yıllık

%1 faiz maliyetine katlanacaktır. İki para birimi arasındaki kur farkı göz ardı edi-

lirse, aracı bankanın net kazancı yıllık %0,4 olacaktır.

Tablo 6.6
Amerikan ve
İngiliz Şirketine
Bankalarının
Önerdiği $ ve £ Faizi