Finansal Ekonomi

12 Fnansal Ekonom

Ödeme Fonksyonu

Bu fonksyon fnansal sstemn günlük değşm lşklernde ekonomk brmlere

ödeme kolaylığı sağladığı br fonksyondur. Fnansal sstemn br ürünü olan para

ve para benzerler olmasaydı, pyasalarda değşm lşkler muhtemelen takas usulü

le yapılacaktı. Bu durumda dünya çapında tcaretn ve ekonomk lşklern günü-

müzdek boyutlarda olması düşünülemezd. Günümüz değşm lşklernn önem-

l br bölümü fnansal sstemn ödeme aracı olan kred kartları veya banka çekler

le yapılmaktadır. Bugün gelşen teknolojk mkanlar doğrultusunda artık değşm

lşklernde genş ölçüde sanal ortamlar da kullanılmaktadır. Sanal ortamda yapılan

alış-verşlerde se nakt para değl, fnansal sstemn sağladığı çeştl fnansal araçlar

(kred kartı, banka havales, vb) kullanılarak ödemelern yapılması kolaylaşmaktadır.

Lkdte Fonksyonu

Ekonom lteratüründe lkdte, br varlığın stendğnde kısa sürede ve kolayca

nakde dönüşme yeteneğ olarak tanımlanır. Bu bağlamda, br varlığın lktdes

ne kadar yüksekse bunun başka br varlığa dönüşümü de o kadar kolay olmakta-

dır. Ayrıca lkt varlıklar, beklenmeyen olaylar ve fırsatlar karşısında daha çabuk

tepk verme yeteneğne de sahptrler. Varlıkların lktdesn sağlayan temel etken

o varlıklar çn sürekl ve etkn şleyen pyasaların olmasıdır. Yan onların alıcı ve

satıcılarının güven çnde kolayca karşılaşablecekler ve alım satım şlemlernn

yapılabldğ organzasyonların mevcut olması gerekr.

Varlıklar ekonomk brmler çn değer fade eden mülkyet unsurlarıdır. Aynı

zamanda varlıklar reel ve fnansal olarak k temel grup altında toplanmaktadır.

Fnansal varlıklar temel olarak reel varlıklar veya reel varlıkların operasyonları

sonucunda oluşan gelrler üzernde yatırımcının sahp olduğu hakları fade eden

unsurlardır. Fnansal varlıklara genel olarak menkul kıymet denr. Reel varlıklar

se, mal veya hzmet üretmek üzere kullanılan varlıklardır. Ekonomnn üretm

potansyel drekt olarak reel varlıkların üretm potansyeller le ortaya konur.

Reel varlıklar üretken kaynakları kullanarak üretmlern sağlarlar.

Uygulamada özellkle fnansal varlıklarda lkdte stenlen br özellk ntelğ

taşımaktadır. Örneğn, elnzdek br Hazne bonosunu kolayca nakde dönüştüre-

blrsnz, ancak fabrkanızdak br torna tezgahını satmak stedğnzde br süre

beklemek zorunda kalablrsnz. Bunun gb örneğn, br şrketn hsse senedn

elnzde bulunduruyorsanız, bu şrketn reel varlıkları üzernde pay sahbsnz

demektr. Bu payınızı satmak stedğnzde, makneler satmak seçeneğ le kar-

şılaştırıldığında, daha kolaydır. Bu durumda fnansal sstemn yarattığı fnansal

varlıkların lkdtesnn daha yüksek olduğunu söyleyeblrz. Bununla brlkte f-

nansal varlıkların lkdtes fnansal sstemn gelşmşlğ ve etknlğyle yakından

lgldr. Fnansal sstemn temel unsurlarından olan fnansal aracılar, fnansal p-

yasalarda gördükler şlevler doğrultusunda fnansal araçların lkdtes üzernde

öneml br etkye sahptrler.

Kred Fonksyonu

Fnansal sstemn yerne getrdğ dğer br fonksyon da kred kullandırma fonk-

syonudur. Bu fonksyon aracılığıyla ekonomk brmlern tüketm ve yatırım

harcamalarının fnansmanına yönelk kred mkânları yaratılmaktadır. Sağlanan

kred mkânları le hane halkları günlük tüketm, ev, araba, tatl gb mal ve hz-

metlere yönelk harcamalarını, şletmeler çeştl yatırımlarını, hükümetler se çe-

ştl kamu hzmetlernn fnansmanını sağlamaktadırlar.

Fnansal sstemn temel
unsurlarından olan
fnansal aracılar, fnansal
pyasalarda gördükler şlevler
doğrultusunda fnansal
araçların lkdtes üzernde
oldukça etkldr.