- Ünite - Menkul Kıymet Yatırımlarında Davranışsal Faktörlerin Önemi 75
Tatil Öncesi Anomalisi: Hisse senetlerinin tatil öncesi getirilerine ilişkin bir anomali
olup olmadığı da tatil öncesi ve sonrasının karşılaştırılması suretiyle yapılmıştır. Çalışma-
lar tatil öncesi getirilerin, normal iş günlerine oranla daha yüksek getiri sağladığını tespit
etmiştir.
Firma Büyüklüğü Anomalisi: Çeşitli dönemlerde büyük ölçekli firma grubunun iyi
performans gösterdiği ancak tüm dönemler dikkate alındığında, küçük ölçekli firmaların
performansının daha iyi olduğunu belirlenmiştir. Buna göre yatırımcı küçük piyasa de-
ğerli firmalara yatırım yaparak, yüksek getiri sağlayabilecektir. Küçük ölçekli firmaların
risklerinin yüksek olduğu, dolayısıyla getirilerinin de yüksek çıkmasının sapma olarak
değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir. Bu eleştiriler üzerine yapılan çalışmalarda risk uyar-
lanmış veriler ile getiriler karşılaştırılmış, küçük ölçekli firmaların getirilerinin yüksek ol-
duğu belirlenmiştir. Küçük değerli firmalar genellikle yüksek değerli firmalara göre daha
yüksek kazanç sağlamaktadırlar.
İhmal Edilmiş Firma Anomalisi: Yatırımcıların popüler olmayan hisse senetlerine yatı-
rım yaparak normal üstü getiri sağladığı çeşitli ampirik çalışmada ortaya konulmuştur. Bu
duruma ihmal edilmiş firma anomalisi denmektedir.
Sürpriz Kazanç Etkisi: Firmaların gerçekleşen kazançlarının beklenenden yüksek ol-
ması halinde hisse senetlerinin fiyatlarının ciddi bir biçimde arttığı belirlenmiştir.
Hisse Senedi Bölünmesi veya Bedelsiz Hisse Etkisi: Fiyatları alım satımı güçleştirecek
ölçüde yükselen hisse senetlerinin hisse bölünmesi ya da bedelsiz hisse senedi vermek
suretiyle firmanın toplam değeri düşmeden hisse senetleri fiyatlarının ucuzlatılmasının
normal üstü getiriye yol açtığı saptanmıştır. Genellikle fiyatı ucuzlayan senede talep art-
makta ve kısa zaman içinde hisse senedinin fiyatı önemli ölçüde yükselmektedir.
Yeni Şirketler Anomalisi (İlk Halka arzda Ucuz Fiyat Etkisi): Araştırmacıların ilgisini
çeken konulardan biri de ilk defa halka arz edilen hisse senetlerinin fiyat performansları-
nın ölçülmesidir. Bu konuda yapılan araştırmalarda ortaya çıkan en ilginç sonuç özellikle
kısa vadede bir hisse senedi halka arz edildikten sonra yatırımcılarına normalin üzerinde
getiri sağlamasıdır. Bu anomali ilk halka arzlarda hisse senedinin olması gerekenden daha
ucuz bir fiyatla fiyatlanmasından kaynaklandığı şeklinde açıklanmaktadır. Ucuz fiyatla-
manın nedenleri konusunda da çeşitli hipotezler ortaya atılmıştır.
YATIRIM KARARLARININ DAVRANIŞSAL BOYUTU
Şu ana kadar piyasanın tam etkin ve mükemmel olmadığı, piyasada anomalilerin tespit
edildiği ve duyguların piyasaların işleyişinde rolü olduğu varsayımının dayanakları ortaya
kondu. Şimdi ise davranışsal finans kavramı ve yatırım kararlarında davranışsal faktörle-
rin rolü üzerinde durulacaktır.
Davranışsal Finans Kavramı
Geleneksel finans teorisi yatırımcıların rasyonel olduğu ve daima kendi çıkarları doğrul-
tusunda hareket edeceklerini varsayar. Ne var ki gerçekleşmeler bunun aksini ortaya koy-
maktadır. Yatırımcı da diğer herkes gibi çoğunlukla insan tabiatının özelliklerine sahiptir.
Benjamin Graham “yatırımcının en büyük sorunu, hatta en kötü düşmanı muhtemelen
kendisidir” demektedir. Fakat finansal ekonomistler tarafından bu durum yakın zaman-
lara kadar göz ardı edilmiştir. Modern Portföy Teorisi ile birlikte finans, insanların akılcı
davrandıkları ve gelecekle ilgili öngörülerinde tarafsız oldukları varsayımıyla hareket et-
miştir. Bu bağlamda, insanların kendileri için en iyisini seçtikleri varsayımıyla, yatırımcı-
lar için bazı güçlü modeller üretilmiştir. Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli, Arbitraj
Fiyatlama Modeli ve opsiyon fiyatlaması gibi fiyatlama modelleri aracılığıyla varlıkların
değerlenmesi ve risk ve getirinin anlaşılması mümkün olabilir. Bununla beraber psiko-
Yatırımcıların popüler olmayan
hisse senetlerine yatırım yaparak
normal üstü getiri sağladığı
çeşitli ampirik çalışmada ortaya
konulmuştur. Bu duruma
ihmal edilmiş firma anomalisi
denmektedir.