“Hedonist-materyalist muhafazakâr”, ne demektir, hangi tipleri ifade
ediyordur acaba?”
ŞEYHLİĞİN ANTROPOLOJİSİ
“Yeryüzünün anlamı olacak üstinsan! Yalvarırım size, kardeşlerim,
yeryüzüne bağlı kalın, inanmayın size dünya ötesi umutlardan söz
edenlere!” Nietzsche.
Bu yazımızda şeyhlik sisteminin Antropolojisini, Antropoloji Biliminin verileriyle
tespit edeceğiz.
İnsanüstü Güç Kavramı ve Dışsalcılık
İnsan, beşeri aklı (logos) ile düşünmeye başladığı milyonlarca yıl önce, hayata ve
kendisine dışsalcı bakışla bakmaya başlamıştır. Dışsalcılık, insanlığın Antropolojik
bebeklik dönemi düşünsel yapısıdır. İnsan, kendisine gerekli olan gücün,
kendisinde değil, kendisinin dışında bir “insanüstü” varlıkta bulunduğunu
düşünmesidir. İnsanüstü dış güç kavramı aşağıdaki Antropolojik gelişim seyrini
izlemiştir.
İlk İnsanüstü Güç
Totem/Dünyaiçi Güç
İnsan, Afrika’da ilk ortaya çıktığı dönemde sahip olduğu sihirsel düşünüş biçimi
ile düşünerek, ilk “insanüstü” güç olarak totemi üretmiştir. Bu gücü, dünyadaki
bitki ve hayvan malzemelerinin bizzat kendilerinde görmüştür. Dolayısıyla bu
güç, dünyanın içinde hatta insanların gözlerinin önündedir. Toteme bağlı olarak,
ona aşırı bağlanma olan Fetiş anlayışını üretmiştir.
Dünyaüstü Güç
İnsan, zamanla dünyaiçi güç kavramını aşarak “dünyaüstü güç” kavramına
ulaşmıştır. Böylece insanüstü gücü, dünyanın dışına taşırmıştır.
Temsilcileri
İnsanlığın düşünürlerinin ürettikleri her yeni gücün mutlaka istismarcısı olan
temsilcileri ortaya çıkmıştır. Bu temsilcilerle birlikte siyaset doğmuştur. Bu
siyasetle birlikte temsilci kişiler, topluluktan ayrışarak imtiyazlı duruma geçip
topluluğunun yöneticisi olma makamını kapmış ve onları sömürerek kral hayatı
yaşamışlardır. Bu sömürgecilerin ilki büyücüler ve üfürükçülerdir.
Büyücüler/Sihirciler
İnsan, dünyaüstü gücün dünyadaki temsilcileri olarak sihircileri üretmiştir. Bu
kişiler, majik güçlere sahip olduklarını iddia edip insanların hastalıklarını ve
dertlerini tedavi etmede sihir yaparlardı. Sihirciler, insanların dertlerini büyü
yaparak çözdüklerini insanlara kabul ettirmişlerdi. Böylece insanların yöneticileri
olmuşlardır.
Üfürükçüler
Sihircilerden sonra devreye üfürükçüler girmiştir. Üfürükçülük, insanın sihirsel
düşünme döneminde ürettiği Animizmin ürünüdür. Animizm; Grekçe rüzgar
anlamındaki “anemo” kelimesinden türemiştir. İnsanlık, Animizmden
kaynaklanarak “ruh” kavramını icat etmiştir. Ruh; esinti, üfleme, yel, nefes gibi
anlamlara gelir. Arapça “ruh” kelimesi de aynı anlamdadır. Daha sonraları gelen
dinler, bu ruh kavramını kullanmışlardır.