Felsefi düşünme yöntemi eleştirel yöntemdir. Eleştiri, sorgulama ile yapılır. O,
diğer disiplinlerden sorgulama yöntemiyle ayrılır. Sorgulama ve eleştirmenin
olmadığı düşünmede felsefi düşünme yoktur.
Eleştirel yöntem; tümdengelim ve tümevarım yöntemidir. Eleştiri işlemine
başlamak için ortaya belirlenmiş bir sonuç ya da soncul konacağından
tümdengelim yöntemi uygulanır. Fakat eleştiriye başlandıktan sonra tümevarım
metodu kullanılır.
Tümdengelim Metodu
Tümdengelim metodu; önceden ortaya soncullar koyup, onları ispat etmek için
düşünme yapmaktır. Mesela önce, “tanrı vardır” sonculu ortaya konur ve onun
varlığını ispat etmek için düşünme yapılır. Onun varlığını çürütecek düşünme
yapılamaz.
Tümevarım Metodu
Önceden bir soncul ortaya koymadan, akıl yürütme ile yapılan düşünme
sonucunda elde edilen bilgi, bulgu ve fikirlerin götürdüğü sonucun alınmasıdır.
Felsefi Disiplin Belirlemek
Kişi, felsefe yapacağı, mesela fizik ya da kimya veya dil gibi bilimsel alan
belirlemelidir. Üzerinde felsefe yapacağı bilimsel konunun uzmanı olacak kadar
bilmelidir.
Ya da fenomenoloji ya da özcülük gibi, bir felsefi disiplin belirlemelidir. Bu felsefi
disiplinleri uygulayacağı konunun, ilgili olduğu bilim dalının tespit ettiği teknik
bilgilerini bilmelidir. Felsefesini belirlediği felsefi disiplinin metodolojisiyle inşa
eder.
Önceki Filozofların Fikirlerini Bilmek
Felsefe, birikimsel olarak yapıldığından daha önceki felsefi fikirlerden ayrı
düşünülemez. Her ne kadar felsefe karşı çıkışlarla yapılsa da filozoflar, önceki
filozofların fikirlerine bir şeyler katarak veya eleştirerek farklı fikirler üreterek
ilerlediklerinden önceki filozofların fikirlerini bilmek zorundadırlar.
Filozoflar, önceki filozofların sonuçlarından yararlanarak konuları farklı açılardan
bakarak yeniden yorumlarlar. Yeni bir fikir, geçmiş fikirlerin bir ileriki basamağı
ya da aşaması olmak zorundadır. Dolayısıyla yeni bir felsefi fikir, bir felsefi ekol
zincirinin halkası olmalıdır.
FİLOZOFLAR NASIL FELSEFE YAPARLAR
Filozoflar birkaç çeşit yolla felsefe yaparlar. Bunlardan biri bir konuyu pozitif
yönden akılla enine boyuna irdelemektir. Bir olgu, obje ve olayın mahiyetinin ne
olduğunu felsefi yöntemle tespit etmeye çalışır.
Bir diğer yöntem konuyu negatif yönden irdelemektir. Akılla düşünme işlemi
uygulayarak bir konunun negatif boyutunun ne olabileceğini tespit etmeye çalışır.
Filozofların Amacı
Felsefi düşünmenin amacı, doğruyu ortaya koymak değildir. Nitekim hiçbir filozof
doğruyu bulduğu ve söylediklerinin kesin ve son doğru oluğu iddiasında
bulunmaz.