anlamak ve anlamlandırmaktır. Bir şeyi anlamak, onu olduğu gibi tanımaktır. Onu
tanımak ona, doğru davranmayı ve onu doğru kullanmayı doğurur ve yanlış
yapılmasını önler.
Gündelik hayatta da her söz ve fiili, mutlaka yapmadan önceden düşünerek
yapmak gerekir. Düşünmeden yapılan her söz ve fiil, yapana ya da başkasına
problem açar.
Aklın Çapını Genişletmesi
Düşünmenin en büyük faydası, insanın aklının donuklaşmasını önlemesi, onu
akışkan ve seyyal yapması ve neticede aklın çapını genişletmesidir.
Düşünürlük, işlev bakımından hallaçlıkla benzerdir. Hallaç, pamuk döven yorgancı
demektir. Düşünür, öncelikle, yorgancının pamuğu döven çubuğu, yayı ve “ilat”
adı verilen tokmağı ile vurarak keçeleşen pamuğu yumuşattığı gibi, aklı
donukluktan kurtararak yumuşatır ve ona akışkanlık kazandırır. Donuk ve
durağan akıl hiçbir fikir üretemez. Durağan su birikintisi gibi ancak zararlı bakteri
üretir.
Düşünme işlemi yapmakla yumuşayan aklın mevcut çapı genişler. Aklın mevcut
çapının genişlemesi bir sonraki aşamayı icat etmeyi sağlar. Çünkü aklın mevcut
çapıyla mevcudun ilerisinde bir fikir icat etmek imkansızdır. Aklın çapını sadece
düşünme işlemi genişletir. Halk deyimiyle söyleyecek olursak, nasıl ki insan
midesi çok yemekle büyürse, spor yaparak kaslarını genişletirse, insan aklı da
düşünme egzersizi ile genişler ve gelişir. Çapı gelişmemiş akıl, mevcudun
ötesinde bir ilerleme sağlayamaz.
Düşünmeyi yapan, beşeri akıl (logos)dır. Bu nedenle logosu sürekli geliştirmek,
kapasitesini arttırmak, çapını genişletmek şarttır. Çapı genişleyen logos, otomatik
olarak bir sonraki aşamayı ve düşünüş evresini üretir. Özellikle çağımızın aklı,
düşünme ile çalışmaktadır. Günümüz hayatı, bu aklın ürünleriyle yürümektedir.
Loji Üretmek
Loji: Logos vasıtasıyla üretilen bilimdir. Düşünmenin aklın çapını
genişletmesinden sonraki faydası, loji üretmesidir. Çağımızda insan hayatı,
insanın logos ile düşünerek ürettiği lojik bilimlerin ürünleri ile dönmektedir.
Düşünme işlemi yapmanın en önemli sonucu, lojik bilimlerin alanına giren icatlar
yapmaktır. Teknoloji, bu lojik bilimlerin sadece bir tanesidir.
Düşünme işlemi yapıp aklının mevcut çapını genişletemeyenler, lojik icatlar
yapamayacaklardır. Çağımızda varlığını sürdürmek isteyen toplumlar, logosla
lojik bilgi üreten biliminsanları ve düşünürler yetiştirmek zorundadırlar.
BEŞİNCİ HAFTA
BİLİMSEL DÜŞÜNME
Bilimsel düşünmenin temeli, bilimsel bilgi ile düşünmektir. Üzerinde düşünme
yapılacak konu hakkında ilgili bilimin tespit ettiği bilgilerle düşünme yapmaktır.
Obje, olgu ve olaylardaki gerçekleri, mantık kurallarına dayalı olarak, doğru
düşünmekle görmektir.
Bilimsel Düşünme Aşamaları