88 21 AUGUSTUS 2019 — WWW.KNACK.BEDaartegenover plaatst u
het ‘dunheidsdenken’. Wat
houdt dat in?
HANNES: De basis van de
flinterdunheid ontleen ik aan
het boeddhisme: de zoge
naamde drie kenmerken van
elk verschijnsel. Ten eerste
zijn alle verschijnselen ver
gankelijk. Denk aan de regen
druppel die voor je ogen op
de grond uiteenspat. Of aan je
stemming van vanochtend:
die is intussen vervangen
door een andere. Ten tweede
zijn alle verschijnselen radi
caal afhankelijk: niets is com
pleet autonoom, alles heeft
een context. Als het klimaat
een paar graden opwarmt,
heeft dat ingrijpende gevol
gen voor de landbouw en
onze voedselvoorziening. En
drie: alle verschijnselen zijn
onvermijdelijk onbevre
digend. In plaats van op zoek
te gaan naar die ‘eeuwige’,
‘diepe’ of ‘ware’ authentici
teit, kijken we de onbevre
digendheid beter recht in de
ogen.
Is flinterdunheid synoniem
voor het wegrelativeren
van alles?
HANNES: Nee, net het omge
keerde: in de flinterdunheid
wordt alles belangrijk. Als er
maar één absolute waarheid
is, verliest al de rest aan
belang. Maar als álles vergan
kelijk is, verdwijnt de hiërar
chie en kunnen we meteen
ook beter zorg dragen voor
alles, zoals voor onze leef
omgeving.
Veel mensen zullen niet
graag afscheid nemen van
hun diepe overtuigingen.
HANNES: Mijn uitgever zei:
‘Na dit boek wordt iedereen
kwaad op je.’ Ik hoop van
niet. Net het dieptedenken
ligt aan de basis van veel
maatschappelijke problemen.
Maar we durven het niet los
te laten uit angst dat we dan
nihilistisch zullen worden,
maar dat is niet zo. Het besef
dat alles gedoemd is om te
verdwijnen, geeft rust. Danijftien jaar lang
leefde Tom Hannes
als zenmonnik,
‘inclusief kaalkop en
urenlang mediteren’. In 2011
gooide hij zijn monniken
kleed over de haag, stichtte
een gezin en startte een
gesprekspraktijk met wortels
in de zenboeddhistische psy
chologie. Hij schreef een paar
dunnere boeken over zen
boeddhisme en stond bij een
tributeband op het podium
als David Byrne, David Bowie
en Lou Reed. Oorspronkelijk
was hij van plan om opnieuw
een dun boekje te schrijven.
‘De titel luidde: De flinterdun
heid van het bestaan, zegt hij.’
Het zou uiteindelijk Leven in
het nu worden, een turf van
bijna 450 bladzijden waarin
hij op zoek gaat naar zin
geving in turbulente tijden.
De flinterdunheid van het
bestaan laat zich blijkbaar
niet in een flinterdun
boekje vatten?
TOM HANNES: Misschien wel,
maar gaandeweg merkte ik dat
die flinterdunheid op veel
meer terreinen een rol speelde
dan ik eerst dacht. De com
plexe realiteit dwong me tot
het schrijven van dit dikke
boek. Want in zowat alle
aspecten van ons bestaan is de
behoefte groot aan die filosofie
van de flinterdunheid.
‘Leven in het nu’ wordt dé
filosofie voor de 21e eeuw?
HANNES: Die pretentie heb
ik niet. Maar vandaag worste
len we wel met heel wat
urgente problemen die we
nog altijd met onze oude, ver
sleten manier van denken
proberen op te lossen.
Die oude manier van denken
noemt u het ‘diepteden-
ken’. Wat is dat precies?
HANNES: De wijdverspreide
aanname dat er een diepere
absolute waarheid schuilgaat
onder onze feitelijke ervaring
van de realiteit. Die diepere
waarheid hebben we dan
nodig om ons leven zinvol te
laten zijn.
In het vuistdikke Leven in het nu geeft
zenboeddhist Tom Hannes inkijk in
zijn filosofie van het bestaan. ‘Aanvaard
de wereld, maar blijf niet bij de pakken
zitten.’ Door JAN STEVENSBOEKENTom Hannes,
filosoof van de flinterdunheid
‘Het besef dat
alles gedoemd is
te verdwijnen,
geeft rust’