Örnek Sorular
Palme Yayınevi16.Ünite / BOŞALTIM SİSTEMİ
- İdrar oluşumunun ilk basamağı olan süzül-
me olayı ile ilgili,
I. Bowman kapsülünden glomerulus kılcal-
larına doğru gerçekleşir.
II. Kanın ozmotik basıncının artması süzül-
me hızını artırır.
III. Pasif taşıma ile gerçekleştiğinden ATP
harcanımına neden olmaz.
IV. Kandaki zararlı madde miktarının azal-
masına neden olur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve III B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV - Sağlıklı bir insanın bowman kapsülünde
aşağıdaki moleküllerden hangisi bulun-
maz?
A) Kalsiyum B) Hemoglobin
C) Glikoz D) Üre
E) Vitamin - Sağlıklı bir insanda, boşaltım sistemine ait
aşağıdaki yapıların hangisinde bulunan sıvı-
nın bileşimi, kan plazmasına büyük ölçüde
benzerlik gösterir?
A) Bowman kapsülü
B) Havuzcuk
C) Üreter
D) Mesane
E) Üretra
(2013 – LYS)
13 C 14 D 15 A- Süzülme
� Yüksek kan basıncının etkisiyle glomerulus kılcallarında bulunan ve zardan
geçebilecek büyüklükte olan moleküllerin bowman kapsülüne geçmesine sü-
zülme denir. Glomerulus kılcalları, su ve suda çözünmüş küçük moleküllere
geçirgenken; kan hücreleri ve plazma proteinleri gibi büyük moleküllere karşı
geçirgen değildir.
� Süzülen sıvıda su, glikoz, amino asit, vitamin, mineral, üre, ürik asit, amonyak
ve kreatin gibi moleküller bulunur.
� Kan hücreleri, plazma proteinleri ve yağ molekülleri süzülme ile bowman kap-
sülüne geçemez.
Süzülme ile bowman kapsülüne geçen sıvı yapısal olarak doku sıvısına
benzer.� Süzülme glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne doğru pasif taşıma ile
tek yönlü olarak gerçekleşir. Bu nedenle süzülme olayında ATP harcanmaz.
� Süzülme hızını kan basıncı, sıcaklık ve kandaki madde derişimi gibi faktörler
etkiler.
Soğuk havalarda kılcallarının büzülmesi nedeniyle kan basıncı artar.
Bu durum süzülme hızını ve oluşan idrar miktarını artırır. Ayrıca korku ve he-
yecanlanma gibi durumlarda metabolizmanın hızlanması oluşan idrar miktarını
artırır.
� Bir çift böbrekten normal koşullar altında bir günde 1600 L kan geçer. Bu bü-
yük hacmin 180 L glomeruluslardan süzülür. Her gün ortalama 1,5 - 2 L idrar
çıkarttığımız düşünülürse, glomeruluslardan süzülen sıvı hacminin %99'unun
geri emilmesi gerekir.
- Geri Emilim
� Süzülme ile glomerulustan bowman kapsülüne geçen sıvıda bulunan yararlı
maddelerin (su, glikoz, amino asit, mineral gibi) nefron kanallarında ilerlerken
bunları saran kılcal damarlara geçerek yeniden dolaşıma katılmasına geri emi-
lim denir.
� Geri emilim olayı madde derişimine göre osmoz, difüzyon ve aktif taşıma ile
gerçekleşir. Nefron kanalcıklarının hücrelerinde bol miktarda mitokondri bulu-
nur.
� Geri emilim olayı proksimal tüp, henle kulpu, distal tüp ve idrar toplama kana-
lında gerçekleşir.
a. Proksimal tüp :
� Su, glikoz, amino asitler, vitamin, bikarbonat, amonyum, klor, potasyum ve
sodyum iyonları geri emilir.
Proksimal tüp içindeki süzüntünün hacmi azalırken, çözünmüş madde
konsantrasyonu (osmolorite) yaklaşık olarak aynı kalır. Bu madde konsantrasyo-
nu kan plazmasıyla aynıdır ancak bileşimi farklıdır.