Örnek Sorular
Palme Yayınevi19.Ünite / BİYOTEKNOLOJİ VE GEN MÜHENDİSLİĞİ
18.
Sperm Yumurta
DöllenmeA bireyiZigotSperm Yumurta
DöllenmeB bireyi C bireyiZigotA, B ve C üçüzleri ile ilgili,
I. A ve B'nin cinsiyetleri farklı olabilir.
II. B ve C'nin kan grupları aynıdır.
III. A ve C'nin göz renkleri aynı olabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
- Aşağıdakilerden hangisi, biyoteknolojik uy-
gulamalar kapsamında değerlendirilemez?
A) Bir bitki türüne gen aktarmak suretiyle bit-
kinin protein değerini yükseltmek
B) Bir bakteriye gen aktarmak suretiyle farklı
bir canlı türünün proteinini ürettirmek
C) Bir hayvan türünün istenilen özelliklere
sahip iki bireyini çiftleştirerek daha verimli
döller elde etmek
D) Memeliler sınıfına ait bir bireyin genetik
kopyasını üretmek
E) Gen aktarımı yapmak suretiyle böcek sal-
dırılarına karşı dirençli bitkiler üretmek
(2015 – LYS) - Rekombinant DNA tekniği ile üretilen insü-
lin hormonu ile ilgili,
I. Amino asit dizilimi insan insülininden çok
farklıdır.
II. Düşük maliyetle ve hızlı bir biçimde üreti-
lir.
III. Model organizma olarak E. coli bakterisi
kullanılır.
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
15 E 16 E 17 BD. GEN MÜHENDİSLİĞİ UYGULAMALARININ YARARLARI
� Rekombinant DNA tekniği bulunduğu ilk dönemlerde sadece genlerin orga-
nizasyonu, düzenlenmesi ve mutasyonlar gibi temeli akademik çalışmalara
dayanan araştırmalar için kullanılıyordu. Genetik mühendisleri bu yöntemi en-
düstride biyoteknoloji adı altında farklı alanlarda uygulayarak, ekonomik değeri
yüksek olan birçok ürün elde etmektedirler.- Tıp ve Eczacılıkta Uygulanması:
� Rekombinant DNA teknolojisi tıp ve eczacılık endüstrisine yeniden şekil ver-
miştir. Bu teknoloji hem hastalıkların tanısı hem de eczacılık ürünlerinin gelişti-
rilmesinde tıbbi yönden birçok katkı sağlamaktadır.
� Bu teknoloji genelde protein olmak üzere, yararlı pek çok eczacılık ürünün elde
edilmesinde kullanılmaktadır. Şeker hastalığının tedavisinde kullanılan insülin
hormonunun üretimi bu durumun en güzel örneklerinden biridir.
� İnsanlarda şeker hastalığı, pankreastan salgılanan insülin hormonunun yeter-
sizliğinde ortaya çıkar. Daha önceleri bu hastalığın tedavisinde domuz ya da
sığırlardan elde edilen ve insan insülini ile aynı olmayan insülin hormonu kul-
lanılmaktaydı. Bu yolla elde edilen insülinin hem maliyeti çok yüksekti hem de
insanlarda bazı alerjik durumlara neden olabiliyordu. Günümüzde bu sorunlar
rekombinant DNA tekniği ile çözülmüş durumdadır. Bu teknikle sağlıklı birey-
lerden izole edilen insülin genleri klonlanarak E.coli bakterilerine aktarılır. Daha
sonra bu rekombinant bakterilerin ürettiği insülin hormonu saflaştırılarak şeker
hastalarının tedavisinde kullanılır.
� Büyüme dönemindeki çocuklarda büyüme hormonunun az salgılanması sonu-
cunda cücelik hastalığı oluşur. Eskiden sadece kadavraların hipofiz bezinden
çok büyük zorluk ve masraflarla elde edilen bu hormon, artık bu teknoloji ile
çok miktarda ve ucuza üretilebilmektedir. Mikrobik hastalıklara karşı kullanılan
antibiyotik ve interferonlar da gen transferi yapılan bakterilerden elde edilen
eczacılık ürünleri arasındadır.
� Bu teknoloji aynı zamanda hastalıkların teşhisi alanında da yaygın bir kullanıma
sahiptir. Ayrıca bu hastalıkların gen tedavisi ile düzeltilmesi konusunda araş-
tırmalar devam etmektedir. Gen tedavisi etik ve sosyal açıdan birçok sorunu
beraberinde getirdiğinden, bu konudaki çalışmalar sıkı bir denetim altındadır. - Tarımda Uygulanması:
� Biyoteknoloji endüstrisi, tarım bitkilerinin besin değerini artırmak, böcek ve her-
bisitlere karşı direnç sağlayan genleri transfer ederek tarım bitkilerini güçlendir-
mek için rekombinant DNA metodlarını kullanmaktadır.
� Gelişen teknikler farklı bitki türleri arasında gen transferleri ile bitkilerin besinsel
değerinin artırılmasına olanak sağlamaktadır. Bunun en güzel örneklerinden bir
tanesi "altın pirinç" tir. Doğal pirinç A vitamininden yoksundur. Pirincin temel
besin kaynağı olduğu ülkelerdeki birçok çocukta A vitamini eksikliğine bağlı