Örnek Sorular
Palme Yayınevi
1.Ünite / YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
- Proteinler,
I. ribozom organelinde sentezlenme,
II. monomerleri arasında peptit bağı içer-
me,
III. enzimlerin yapısına katılma
özelliklerinden hangileri ile karbonhidrat ve
yağlardan ayırt edilebilirler?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
- Karbon atomları işaretlenmiş glikoz mole-
külü verilen bir kobayın dokuları bu işlem-
den 24 saat sonra incelendiğinde, dokular-
da, aşağıdaki moleküllerden hangisinin ağır
karbon taşıması beklenmez?
A) Temel amino asitlerin
B) Gliserolün
C) Glikojenin
D) Yağ asitlerinin
E) Karbon dioksitin
(1998 – ÖSS) - Denatüre olmuş bir protein molekülü ile ilgili,
I. Biyolojik olarak aktif değildir.
II. Hidrolizi sonucu amino asit oluşamaz.
III. Besin olarak tüketilmesi canlıya fayda
sağlamaz.
yargılarından hangileri doğru değildir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
(2013 – YGS)
49 C 50 A 51 D
Amino asitlerin bağlanma biçimi ile sentezin gerçekleştiği ribozomun
protein çeşitliliğine etkisi yoktur.
� Bitkiler protein sentezi için gerekli olan 20 çeşit amino asiti kendileri sentezle-
yebilir. Ancak, insanlar ve diğer hayvanlar ihtiyaç duydukları amino asitlerden
bazılarını kendileri üretirken, bazılarını besinlerle beraber hazır olarak almak
zorundadırlar. İnsanlarda vücutta üretilemeyip, besin yoluyla alınması zorunlu
olan amino asitlere temel (esansiyel) amino asitler denir.
İnsanlarda on iki çeşit amino asit vücutta sentezlenebilir. Geriye kalan
sekiz çeşit amino asit temel amino asittir.
� Sıcaklık, pH, tuz derişimi ve basınç gibi etkenler protein yapısını bozar. Bu ola-
ya denatürasyon denir. Denatüre olan proteinlerde lifleri bir arada tutan bağlar
kopar ve lifler çözülür. Yumurtanın pişirilmesi denatürasyona örnek olarak verile-
bilir.
� Denatürasyon sonucu şekli bozulan protein artık biyolojik olarak aktif değildir.
Eğer denatüre protein çözünmüş halde kalırsa, çevrenin fiziksel ve kimyasal
koşulları normale döndüğünde genellikle renatüre olur.
Normal protein Denatüre protein
Denatürasyon
Renatürasyon
Proteinlerin denatürasyonu ve renatürasyonu
� Proteinler primer, sekonder, tersiyer ve kuaterner olmak üzere dört farklı yapı-
da olabilir. Bunlardan ilk üçü tek bir polipeptit zincirinden oluşurken, kuaterner
proteinler iki ya da daha fazla polipeptit zincirinin birleşmesiyle oluşurlar.
� Primer Yapı: Düz polipeptit zincirlerinden oluşur. Zincirdeki amino asitlerden
bir tanesinin değişmesi bile proteinin görev yapamamasına neden olabilir.
� Sekonder Yapı: Polipeptit zincirinin sarmal şekilde kıvrılmasıyla oluşur. Se-
konder yapıda bulunan hidrojen bağları sarmal yapının oluşmasını sağlar.
� Tersiyer Yapı: Tersiyer yapıdaki proteinlerde hidrojen bağları ile beraber disül-
fid köprüleri (S–S) bulunur. Bu bağlarla beraber protein kendine özgü bir şekil
kazanır.
� Kuaterner Yapı: Diğer yapılardan farklı olarak iki ya da daha fazla polipeptit
molekülünün birleşmesi ile oluşur. Kollojen proteini üç polipeptit zincirinden
oluşurken, hemoglobinde dört polipeptit zinciri vardır.