1- Ahlaki davranış özgür olmalıdır. Bu nedenle hiçbir dış zorlama veya dış güç
olmadan bireyin yalnızca özgür iradesiyle gerçekleştirdiği davranış, ahlaki bir
değere sahiptir.
2- Ahlaki davranış bilinçli olmalıdır. Öznenin, kendi isteğiyle yaptığı davranışın
bilincinde olmasıdır. Çünkü bilincinde olmak, onun sonuçlarını ve ne için yaptığını
bilmeyi gerektirir.
3- Ahlaki davranış istemli olmalıdır. Bir davranış, öznenin isteği doğrultusunda;
yani onun arzusu doğrultusunda gerçekleştiği sürece ahlaklı bir davranış olur.
Bir toplumun ahlaki değerleri, o toplumun sosyal yapısını gösterir.
Bazı Ahlak Felsefesi Filozofları
Immanuel Kant (1724-1804), Arthur Schopenhauer (1788-1860), F. Nietzche
(1844-1900), Jean Paul Sartre (1905-1980).
DİNSEL AHLAK
Din-Ahlak İlintisi
Ahlakın din ile ilintilenmesi, antikitedeki küçük skalalı toplulukların anlayışıdır.
Ahlak, ilk insanlığın icadından beri insani hayatın sağlanması için önemli
olmuştur. Çağlara ve toplumlara göre ve halen de ahlaklılığın konuları değişiklik
gösterir.
Ahlakın kaynağı, Antik Çağ'dan sonra Hıristiyanlığın, Batı'da yükselişiyle, tanrısal
olmuştur.
Fakat 15. yüzyıldan başlayarak bu Tanrı ve din merkezli etik anlayışından
kaymalar görülmeye başlar. Bunun izleri, on altıncı asır boyunca Michel
Montaigne (1533-1592) ve Pierre Charron (1541-1603)’un çalışmalarında
bulunur. Giordano Bruno (1548-1600), dogmatik din etiğine karşı çıkar. Ardından
Tommasso Campanella (1568-1639)’nın ütopik eseri “Güneş Ülkesi” ile birlikte
dinî ahlak aşılmaya başlanır.
Daha sonraki dönemlerde birçok yazar ve düşünürün eserlerinde ahlak, din ve
dogmadan soyutlanmıştır. İlk felsefe ile ortaya konan akla dayanan etik anlayışı
tekrar yükselişe geçmiştir.
Dinsel ve tanrısal ahlak demek, geçmişin ahlakı demektir. Geçmişte her şeye din
ve tanrı deniyordu, çünkü düşünme biçimi tanrısal ve dinsel düşünme idi.
Dinlerin Ahlakının Özellikleri
Grupsaldır
Dinlerin ahlakları, dine dayalı grupsaldır. Yalnız kendi toplumu içerisinde işler.
Her dinin, kendi mensuplarına ayrı başkalarına ayrı ahlak kriterleri vardır. Din
gerekçesiyle başkalarına ahlaksız davranmayı meşrulaştırır. Kendi mensuplarına
yasakladığı söz ve filleri başkalarına mubah görür. Grupsal olan dinsel ahlakın
enternasyonal, lokal olduğu için evrensel değildir. Bu nedenle dinsel ahlak
evrensel ve bütün insanlık için geçerli değildir. Dinsel ahlak, çağımıza kadarki
ahlaktır, çağımızda geçmişin ahlakı olarak kalmaktadır.
Dinsellik