muhayyilesinde tam olarak gördüğü bir hülyayı dile, renge ve sese aykırı olan
malzeme ile dünyamıza çıkarmak demektir. Sanatkar önce hayalini rüyasında
görür, sonra bu hayal onun gözleri önünde dolaşır ve sanatkar onun ardından
koşar; ve onu adeta görünmeyen bir alemden koparırcasına dünyamıza çeker. İç
rüyadan sonra iç uyanıklık gelmelidir.
İran muhariplerinin eski tekniği, sanatkar için de söylenir. Bunlar, harp planlarını
akşamları içki masasında sarhoşken yaparlar, ertesi sabah da, ayık kafalarıyla
tashih ederlermiş. Yani yaratma; şuur ile şuursuzluk arasında daimi bir
boğuşmadır. Bu iki zıt unsur olmadan, sanat yaratıcılığı olmaz. Bu, sanatın
yaratıcı kanunudur. İşte üç günde bir dram yazan İspanyol edebiyatçısı Lope de
Vega (1562-1635); onun yanında da on sekiz yaşında, şiirsel oyun olan “Faust”
adlı eserine başlayan ve ancak seksen iki yaşında bitiren Alman Gothe (1749-
1832)! Altmış dört yıl.
Birinde verim, muntazam bir şekilde, haşmetli bir nehir gibi akar, ötekinde ise
her defasında, bir defaya mahsus bir volkan gibi taşar. Her biri başka şartlar
altında yaratır. Biri zihninin açıldığını sabahları duyar. Ötekisi de ancak geceleri
çalışmaya başlar. Biri yaratıcılığın hakiki sarhoşluğu içine girebilmek için, dış
etkilerin mesela alkolün veya parıltılı bir çevrenin tahrikine ihtiyacı vardır. Bazısı,
fikirlerini toplayabilmek için, büyük bir sessizliğe ihtiyacı vardır. Bir başkası ise
ancak meyhane ve kafelerde etrafını gülen, konuşan insanlar çevirdiği anlarda
kendisini toplayabilir. Bazısı da mutlu olduğu bir eşi, bazıları da mutsuzluk
doğuran eşi olduğunda yaratıcı olur.
ONÜÇÜNCÜ HAFTA
SOSYAL FELSEFE
Sosyal felsefe; bütün sosyal olayları rasyonel yollarla anlamak ve açıklamaktır,
tanımak ve tanımlamaktır.
Sosyal Din felsefesi, dinin sosyal boyutu üzerinde sosyolojik felsefe yapar. Din
alanında sosyolojik felsefe yapabilmek için, sosyoloji kadar dinler hakkında bilgi
de gereklidir.
Fenomenolojik Din Sosyolojisi Felsefesi
Peter L. Berger (1929-.....)
Eserleri: Dinin Sosyal Gerçeği (TheSocial Reality of Religion), Kutsal
Şemsiye
Felsefi fenomenolojinin karakteristik özelliği; fenomen (görüngü)lerin arkasındaki
öz (numen)leri kavramaya çalışmaktır. Dışarıdan bakıldığında bir fenomenin
görüntüsünden iç anlamına nüfuz etmeyi ve dolayısıyla onun özünü kavramayı
ifade eder. Aynı zamanda içeriden bakıldığında ise, gizli ve örtülü olan yani
“kendinden olan şey”in, görünmekle kendisini açmasıdır. Yani örtünün altındaki
anlamı, alttaki anlamdan örtüyü bulmaktır.
Berger’e göre bilimler tarihinde; fiziki yani doğal bilimlerle metafizik yani dinsel
ve teolojik bilimlerin arasının açılmasında, “dünyanın büyüsünün bozulmasına”
kadar varan bir çekişme gerçekten var olmuştur.